Mustafa Durmuş / 15 Haziran 2023
Yüksek enflasyon, yüksek dış borç stoku, işsizlik ve derin yoksulluk gibi sorunların yanı sıra, ülkede, kapıdan içeri girmeyi bekleyen ciddi bir “döviz krizi” ya da teknik adıyla “ödemeler dengesi krizi” var.
İktidar bloku ve onu destekleyen sermaye grupları, arzuladıkları emek ve özgürlükler karşıtı despotik rejimin inşasının tamamlanabilmesi için, önümüzdeki yerel seçimlerin kazanılması gerektiğinin bilincinde hareket ediyorlar ve tıpkı genel seçimler ve cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yaptıkları gibi, en azından gelecek yılın Nisan ayına kadar bu krizi ötelemek istiyorlar.
Şimşek ve Erkan’ın rolü
Bu nedenle de yakın geçmişte ağır sözlerle itham edilen birinin, uzun ikna çabalarının ardından, bir kez daha Hazine ve Maliye Bakanı olmasında bir mahsur görülmedi ve onun talebi doğrultusunda mevcut Merkez Bankası başkanı görevden alınarak yerine yenisi atandı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası, hem ötelenmeye çalışılan döviz krizi açısından hem de otoriter rejimin inşası açısından son derece önemli iki kurum. Bu yüzden de iki kurumun başına geçenlerden, öncelikli olarak böyle bir krizin atlatılması ya da ötelenmesine dönük çözümler üretmeleri bekleniyor.
Döviz krizinin öncelikle sistemik nedenleri var. Özellikle de bizim gibi uluslararası sermaye hareketlerine göbekten bağımlı ekonomilerde böyle krizler sıklıkla yaşanabiliyor. Bunu biz en son 2001 yılında patlayan krizde yaşadık.
Kriz dinamiği “ikiz açıklar”
Ancak bu krizin oluşumunda siyasal iktidarın da çok önemli bir rolü olduğu unutulmamalı. Zira siyasal iktidar bir süredir bu krizi tetikleyen iki önemli iktisadi dinamiği harekete geçirmiş durumda. Bunlar birbirini besleyen ve adına “ikiz açıklar” da denilen bütçe açığı ve (özellikle de) cari açık.
Bütçe açığı, özellikle de yaşanan deprem, EYT ödemeleri ve seçim harcamaları yüzünden ciddi boyutlarda arttı. Öyle ki bu yılın ilk dört ayındaki (merkezi yönetim) bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,876 oranında artarak 19,4 milyar TL’den 382,5 milyar TL’ye çıktı. (1)
Dahası, Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarının neden olduğu yüksek faiz faturasının artan kur ile birlikte daha da kabarması, Mayıs ayında yapılan seçimlerin neden olduğu ilave harcamalar ve bu ay açıklanacak olan yeni asgari ücret artışının getireceği fatura ile birlikte bu açığın çok daha büyüyeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
Bu gelişmenin ardından yılın ikinci yarısında bir ek bütçe yapılması kaçınılmaz olacak. Bu bütçenin asıl olarak vergi gelirleri, borçlanma ve para basma yoluyla finanse edileceği ve bunun yüksek enflasyon, işsizlik ve yoksullaşma biçiminde ki faturasının da, seçimlerde “mevcut iktidar ile yola devam” diyenler de dahil olmak üzere, asıl olarak emekçiler tarafından ödeneceğini biliyoruz.
Yani bütçe açığı sorunu bildik bir biçimde, faturanın emekçilere kesilmesiyle giderilmeye çalışılacaktır. Emek örgütlerinin zayıf ve genel olarak toplumsal muhalefetin dağınık ve örgütsüz olduğu bir dönemde, bu faturaya ciddi bir toplumsal muhalefetle karşı çıkılması güç olacağından, iktidar bloku bu sorunu çözmekte zorlanmayacaktır.
Yüksek cari açığın finansmanı kolay olmayacak
Diğer yandan, şu ana kadar geçen 20 yılı aşkın bir süredir “yüksek cari açık ile büyüme stratejisini” uygulamış olan siyasal iktidar cari açığın finanse edilebilmesi (özellikle de “nitelikli finansman” yoluyla) konusunda oldukça zorlanacaktır.
Zira yıllık 58-60 milyar dolar civarındaki bir cari açık aynı boyutta bir finansmanı ya da döviz girişini gerekli kılıyor. İktidar bu finansmanı ancak doğrudan yatırımlardan, spekülatif portföy yatırımlarından ve/veya dışarıdan borçlanarak (son zamanlarda olduğu gibi sebebi belli olmayan dövizler yoluyla da), kısaca genelde adına uluslararası sermaye hareketleri denilen finans kapitali ülkeye çekerek sağlayabilir.
Ancak finansman ihtiyacının büyüklüğü, ülkenin uluslararası finans piyasaları nezdinde sarsılan kredibilitesi gibi faktörleri dikkate aldığımızda, bu açığın nitelikli biçimde fonlanabilmesinin zor olacağını söyleyebiliriz.
Nitekim yakınlarda açıklanan Nisan ayı ödemeler dengesi istatistikleri bize doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının çok büyük ölçüde konut alımı biçiminde gerçekleştiğini, spekülatif portföy yatırımlarının gelmediğini, hatta ülkeden çıktığını ve dış borçlanmanın da yüksek faizler ödemek pahasına gerçekleştiğini ortaya koydu.
Zaten yakın zamana kadar Türkiye dövizli tahvil ihraç etmek yoluyla dış piyasalardan borçlanabiliyordu ancak son zamanlarda (bazı Körfez ülkelerinden gelen bu yöndeki tahvil alımı desteklerini saymazsak), siyasal iktidarın bu çaptaki bir cari açığı kapatabilecek bir dış borçlanma yapabilmesi zor görünüyor. Kaldı ki böyle bir borçlanma ancak çok yüksek faizler ödeyerek yapılabiliyor.
Ayrıca sadece 58 milyar dolar civarındaki bir cari açığın finansmanı değil, bir yıl içinde vadesi dolacak olan 200 milyar doları aşkın dış borcun servisinin (2) yapılabilmesi ve döviz kurundaki yükselişin kontrol altına alınabilmesi için de büyük çapta dövize ihtiyaç var.
Eriyen döviz rezervleri
Geçen yıla kadar cari açık bir ölçüde Merkez Bankası rezervlerinin kullanılmasıyla da kapatılıyordu ve kaçınılmaz olarak cari açık arttıkça döviz rezervleri giderek azalıyordu. Ancak geldiğimiz nokta itibarıyla artık bu yol da kapalı zira bu rezervler artık mevcut değil.
Nitekim Merkez Bankası verilerine göre, bu yılın Nisan ayında brüt rezervler, bir önceki aya göre yüzde 6,2 azalarak 114,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde alt kalemler itibarıyla, brüt döviz rezervleri bir önceki aya göre yüzde 2,9 azalarak 60,9 milyar dolar, altın cinsinden rezervler ise yüzde 11,0 azalarak 46,4 milyar dolar oldu. (3) Rezervlerdeki bu azalmanın sürdüğü ve 2 Haziran tarihinde döviz cinsinden rezervlerin 58,2 milyar dolara, altın cinsinden rezervlerin ise 42,2 milyar dolara gerilediği (4) görülüyor.
“Savaşı neden kaybettiniz? Çünkü cephanemiz kalmamıştı…”
Ancak Türkiye’nin brüt döviz rezervlerinin tamamı gerçekten kullanılabilir durumda değil. Çünkü 46 milyar dolar civarında bir rezerv başta Katar, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Güney Kore gibi ülkelerin merkez bankalarıyla yapılan takas anlaşmaları ve Merkez Bankası’nın yurt dışı depo borçlarıyla ilgili. Bu da ancak örneğin Katar ve BAE merkez bankalarının rızasıyla Türkiye’nin uluslararası piyasalardan dolar satın alabileceği anlamına geliyor. Bu yüzden de uzunca bir süredir Merkez Bankası’nın net döviz rezervlerinin ekside olduğu yaygın bir biçimde ileri sürülüyor.
Bu yılın başlarından beri TL’nin değerini sabit tutabilmek için piyasaya ayda 5 milyar doların üzerinde satış yapan, buna karşılık da sadece ilk dört ayda 30 milyar dolara ve yıllık 58 milyar dolara yakın bir cari açık veren bir ekonomi için bundan daha sıkıntılı bir durum olamaz.
Bu durum bir anekdotta anlatıldığı gibi, savaşta yenik düşen bir ordunun komutanına “savaşı neden kaybettiği” sorulduğunda, komutanın “ en az 10 sebep sayabileceğini ve bunların başında cephanelerinin tükenmesinin geldiğini” söylediğinde, üstünün ona “o halde gerisini saymana gerek yok” demesine benziyor. Yani rezervleri tükenmiş bir ekonominin, dışarıdan destek almadan döviz krizi ile baş edebilmesi imkansız.
Bu yaz çok “sıcak” geçebilir
Kısaca, ekonominin kaderi önümüzdeki haftalarda gerçekleşecek bazı şeylere bağlı gibi görünüyor. Daha açık söylemek gerekiyorsa, Merkez Bankası’nın önümüzdeki birkaç haftadaki rezerv durumunun ne olacağına ve Körfez ülkelerinden ve Rusya’dan gelebilecek olan finansmanın boyutuna ve bileşimine bağlı olarak ülke bu yaz kullanılabilir rezervlerini tamamen tüketebilir ve ciddi bir döviz krizine girebilir.
İşte bu sıkıntılı tablo Hazine ve Maliye Bakanlığına Mehmet Şimşek’in ve Merkez Bankası başkanlığına H. Gaye Erkan’ın atanmasını zorunlu kıldı. Özetle, bundan böyle Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’nin doğulu komşularından, Şimşek ise batılı finansörlerden yeni finansman kaynakları bulmaya çalışacaklar.
Otokratik rejimin kilit kurumu Merkez Bankası
Her ne kadar, Türkiye’nin brüt dış borç stokunun (31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla) milli gelire oranının yüzde 50,7 ve net stokun oranının yüzde 26,0 gibi göreli olarak düşük olduğu ileri sürülse de (5), gerçek durum bu değil. Çünkü Hazine verilerine yansımayan ve Merkez Bankası tarafından üstlenilen çok ciddi bir döviz cinsinden yükümlülükler de söz konusu.
Öyle ki Merkez Bankası ciddi boyutta borçlu konumunda (ve bu borcu karşılayabilecek döviz rezervlerinden mahrum). Banka, özellikle de uygulanan yanlış faiz politikası sonucunda yükselen kuru bir yerde tutabilmek ve TL’nin aşırı biçimde değer kaybetmesini önleyebilmek için, sadece kendi döviz rezervlerini eritmekle kalmadı, aynı zamanda Türkiye’deki ticari bankalardan ve başta Körfez ülkeleri ve Rusya olmak üzere diğer ülke merkez bankalarından da döviz borçlandı.
Ayrıca 21 Aralık 2021 tarihinde ilan edilen ve bankalarca uygulanan ve 2 Haziran 2023 tarihinde büyüklüğü 2,5 trilyon TL’yi (106 milyar dolar) bulan Kur Korumalı Mevduat programı çerçevesinde günümüze kadar onlarca milyar dolar tutarındaki dövizin bankalara ve ardından da Merkez Bankası’na aktarıldığı biliniyor.
Analitik Bilanço bize ne söylüyor?
Konuyu daha iyi anlayabilmek için Merkez Bankası’nın (MB) analitik bilançosuna bakmakta yarar var. Bu bilanço, Merkez Bankası bilançosu kalemlerinin belirli parasal büyüklükleri ifade etmek üzere toplulaştırılması ve netleştirilmesi yoluyla oluşturuluyor.
Analitik bilançonun pasifi “Toplam Döviz Yükümlülükleri” ve “Merkez Bankası Parası” olmak üzere iki ana kalemden oluşuyor. Bunlardan ilki olan “Toplam Döviz Yükümlülükleri” TL dışındaki yükümlülükleri, “Merkez Bankası Parası” ise MB’nin TL yükümlülüklerini ifade ediyor.
“Merkez Bankası Parası”nın “Toplam Döviz Yükümlülükleri”ne oranının görece yüksek olması yurt içi ekonomik birimlerin daha fazla TL bulundurduklarının bir göstergesi olurken, bu durumun para politikasının etkinliğini artırdığı kabul ediliyor.
Aksine, ekonomik birimlerin yabancı para (YP) bulundurma isteğinin artması, bankaların YP mevduatlarını ve dolayısıyla bankaların MB nezdinde tuttukları YP zorunlu karşılıkları artırıyor. Bu durumunsa analitik bilançonun pasifinde Toplam Döviz Yükümlülükleri kaleminin görece artışına neden olarak para politikasının etkinliğini kısıtladığı kabul ediliyor.
(6)
Bu açıklamanın ardından analitik bilançoya baktığımızda şunları görüyoruz: Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçiminin ertesi günü olan 29 Mayıs 2023’te bilançonun pasif büyüklüğü 3,020 trilyon TL. 8 Haziran 2023 tarihinde bu yüzde 13,4’lük bir büyüme ile 3,425 trilyon TL’ye (146,6 milyar dolar) ulaşıyor.
Keza toplam yükümlülüklerin yaklaşık yüzde 80’ini oluşturan 2,392 trilyon TL tutarındaki Toplam Döviz Yükümlülüklerinin yüzde 15,4’lük bir artış ile 2,759 trilyon TL’ye (118,1 milyar dolar) ve 628,1 milyar TL olan Merkez Bankası Parasının yüzde 6’lık bir artışla 666,5 milyar TL’ye çıktığı görülüyor Kısaca MB bilançosu iki hafta içinde yüzde 14 civarında büyümüş.
Toplam döviz yükümlülüklerinin yüzde 27’sini MB’nin yurt dışında yerleşiklere olan döviz yükümlülükleri (“Dış Yükümlülükler”), yüzde 72,8’ini ise MB’nin yurt içinde yerleşiklere olan döviz yükümlülükleri (esas itibarıyla kamu kesiminin ve bankaların MB’deki YP mevduatı) olan “İç Yükümlülükler” oluşturuyor.
Bankalar Merkez Bankası’na döviz veriyor
8 Haziran tarihi itibarıyla bankaların döviz mevduatı ise 1,676 trilyon TL (71,7 milyar dolar) ve bu İç Yükümlülüklerin yüzde 83,4’ünü oluşturuyor. (29 Mayıs’a göre yüzde 12,2 artmış).
Kısaca, Merkez Bankası bilançosunda yer alan iç borçları, dış borçlarının dört katı civarında. Yani Merkez Bankası Türkiye’deki ticari bankalardan, dolayısıyla da yurttaşlardan döviz borçlanarak döviz temin etmeye, eriyen rezervlerini telafi etmeye çalışmış.
Bu da Merkez Bankasının asıl işi olan para politikasının özellikle de enflasyon üzerinde neden etkili olamayacağının nedenlerinden birini oluşturuyor.
Merkez Bankası’nın bir de takas sözleşmeleri yoluyla yerli bankalardan TL vererek aldığı ve bilançosunda yer almayan yaklaşık 40 milyar doların üzerinde dövizi var. (7) Böylece Merkez Bankasının toplam 158,1 milyar dolarlık bir döviz borcu mevcut ve bunun yaklaşık 126 milyar dolarlık kısmı içeriden alınan (bunun 111,7 milyar dolarlık kısmı Türkiye’deki bankalardan) alınan döviz borcundan oluşuyor.
Sonuç olarak
Gelinen nokta itibariyle ülke ekonomisi standart bir finansal krizden çok daha ciddi bir kriz ile karşı karşıyadır.
Çünkü örneğin bir panik anında bankalarda döviz mevduatı olanlar dövizlerini geri almak istediklerinde ve bankalar da Merkez bankasına verdikleri bu dövizleri çekmek istediklerinde Merkez Bankası’nın kasasında böyle bir dövizin olmadığı gerçeği ortaya çıkacaktır. Bu da tüm bankacılık sektörüne de sirayet edebilecek sistemik bir bankacılık krizine neden olabilecektir.
2001’de yaşanan benzer bir krizin iktidar yaptığı ve IMF ve Batı karşıtlığı söylemlerini sürdüren bugünkü siyasal İslamcı- neo liberal iktidarın, kapıdaki döviz krizini öteleyebilmek için, bir yandan “IMF’siz IMF programı dayatacak olan” batı kökenli uluslararası finans kapitale, diğer yandan da doğunun despotik devletlerine ve sermaye çevrelerine bel bağlaması ibretlik bir durumdur ve aslında iktidar blokunun çözümsüzlüğünün önemli göstergelerinden biridir.
Anahtar sözcükler: Analitik bilanço, Bütçe açığı, Cari açık, Döviz krizi, İkiz açık, Merkez Bankası, Ödemeler dengesi krizi, Uluslararası sermaye hareketleri.
Dip notlar:
-
https://www.hmb.gov.tr/bumko-aylik-butce-gerceklesme-raporlari Nisan 2023 (30 Mayıs 2023).
-
Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri Gelişmeleri – Mart 2023 ve Ödemeler Dengesi Gelişmeleri – Nisan 2023, https://www.tcmb.gov.tr (10 Haziran 2023).
-
https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tr/tcmb+tr/main+menu/istatistikler/odemeler+dengesi+ve+ilgili+istatistikler/uluslararasi+rezervler+ve+doviz+likiditesi (Nisan 2023).
-
https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/dashboard/6346 (12 Haziran 2023).
-
https://www.hmb.gov.tr/duyuru/31-aralik-2022-tarihi-itibariyla-turkiye-brut-ve-net-dis-borc-stoku (31 Mart 2023).
-
https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm (12 Haziran 2023).
-
TCMB, Finansal İstikrar Raporu – Kasım 2022, s. 56-57, Grafik IV.2.6: TCMB Fonlaması (Milyar TL) ve Grafik IV.2.11: Net TL Para Takası İşlem Paylarının Gelişimi (%), https://www.tcmb.gov.tr (10 Haziran 2023).
YAZARIMIZIN DAHA ÖNCE YAYINLADIĞIMIZ YAZILARI. KURU SERBEST BIRAK, SONRA FAİZİ YÜKSELT, YEREL SEÇİMLERE KADAR DURUMU İDARE ET/11.06.2023
BOŞ TENCERE NEYLE DOLDURULDU ?/07.06.2023
OTOKRASİ ALTINDA BÜYÜME/ 05.06.2023
PRANGALARI KIRMAK İÇİN NE YAPMALI (YA DA YAPMAMALI?)/22.05.2023
İKİNCİ TUR İÇİN MUHALEFET NE YAPMALI ?/18.05.2023
ÇOCUKLUK HASTALIĞINA KAPILMA LÜKSÜMÜZ YOK!/13.05.2023
GELİR ADALETSİZLİĞİ: MIZRAK ÇUVALA SIĞMIYOR!/12.05.2023
İHA VE SİHALARLA ÖVÜN AMA İŞ CİNAYETLERİNİ ÖNLEMEDE YETERSİZ KAL/12.05.2023
HANİ BU YIL AYA GİDECEKTİK ? /22.04.2023
BÜTÇE AÇIĞI VE CARİ AÇIK ALARM VERİYOR ! /25.03.2023
AVRUPA’NIN PLASTİK ÇÖPLÜĞÜNE DÖNÜŞMÜŞÜZ!/19.03.2023
“DÜNYADA ÖZGÜRLÜKLERİN DURUMU” RAPORUNDA TÜRKİYE/13.03.2023
CUMHURİYETİN İKİNCİ YÜZYILINDA ADALETLİ BİR VERGİ SİSTEMİNE OLAN İHTİYAÇ DEVAM EDİYOR./25.02.2023
KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ VE KOMPLO TEORİLERİ/19.02.2023
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİ YURTLARINDAN ETMEYİN !/13.02.2023
TİLKİYE “TAVUK SEVER MİSİN” DİYE SORMUŞLAR, KIS KIS GÜLMÜŞ/06.02.2023
VERGİNİ DERT ETME OYUNU VER YETER /02.02.2023
ŞEHİRLERİN ISLAHINDA YENİ BİR YAKLAŞIM: GERİLLA ŞEHİRCİLİĞİ/28.01.2023
SAĞ POLİTİKALAR KRİZİN FATURASINI EMEKÇİLERE ÖDETİR/20.01.2023
“YERLİ VE MİLLİ” İHRACAT MODELİ/18.01.2023
ÜCRET ARTIŞI MI ENFLASYONA, ENFLASYON MU ÜCRET ARTIŞINA NEDEN OLUYOR ?/12.01.2023
2017’DEN BU YANA TÜRKİYE’NİN DÜNYA EKONOMİSİ İÇİNDEKİ PAYI BEŞTE BİR AZALDI/31.12.2022
KONAKLAMA VERGİSİ VE DIŞLANAN YEREL YÖNETİMLER/23.12.2022
SAHİ BİZ NEDEN VERGİ ÖDÜYORUZ ? /11.12.2022
FITCH’IN 2023 SEÇİM SENARYOSU ÜZERİNE KISA BİR DEĞERLENDİRME/03.12.2022
ÇOCUK YOKSULLUĞU SADECE BİR ADALET EKSİKLİĞİ SORUNU MUDUR ?/29.11.2022
SON FAİZ İNDİRİMİ KİME YARAYACAK ? /25.11.2022
MECLİS’TE BÜTÇE GÖRÜŞÜLÜRKEN BİR “BARIŞ BELGESİ” OLARAK “MAGNA CARTA’NIN ÖNEMİ/21.11.2022
HAZİNE’NİN EUROBOND BORÇLANMASI VE İÇİNE DÜŞTÜĞÜMÜZ BORÇ TUZAĞI/09.11.2022
KAR VE EKOLOJİK ZARAR EL ELE/08.11.2022
2023 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE KANUNU TEKLİFİ ÜZERİNE BAZI NOTLAR/22.10.2022
YÜKSEK ENFLASYON HALKI EZEN BİR VERGİYE DÖNÜŞTÜ/08.10.2022
“PARTİLİ CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİ” ALTINDA AZALAN EKONOMİK REFAHIMIZ/26.09.2022
ENFLASYON VE YAŞAM MALİYETİNDEKİ ARTIŞLARLA MÜCADELE EMEKTEN YANA POLİTİKA ARAÇLARI/17.09.2022
EMEKÇİLERİN ENFLASYONLA MÜCADELEYE BAKIŞI VE PROGRAMI NASIL OLMALI ?/12.09.2022
SAVAŞLARIN VE EŞİTSİZLİKLERİN GÖLGESİNDE BİR “DÜNYA BARIŞ GÜNÜ”/01.09.2022
“KUR GARANTİLİ MİLLİ PARA” VE HAKİKAT ÖTESİ SİYASET/24.08.2022
ANKARA’DAN BİR HABER GELDİ, DEDİLER Kİ PARA POLİTİKASI ÖLDÜ/19.08.2022
ONUN ARABASI VAR GÜZEL Mİ GÜZEL/01.08.2022
TÜİK ENFLASYONU “BATI CEPHESİNDE YENİ BİR ŞEY YOK” / 06.08.2022
SERMAYE KONTROLLERİ (3): İKTİDAR VE MUHALEFET YAN YANA/24.07.2022
FAİZİ Mİ, ANAPARAYI MI SİLELİM, YOKSA EĞİTİMİ TÜMDEN ELDEN Mİ GEÇİRELİM?/23.07.2022
BİZ HARİÇ “TÜM DÜNYA YANLIŞ YAPIYOR” OLABİLİR Mİ ?/19.07.2022
İLK 20’YE TEKRAR GİRDİK (!) /14.07.2022
SERMAYE KONTROLLERİ İYİ Mİ KÖTÜ MÜ ?/11.07.2022
SRİ LANKA: İÇ SAVAŞIN PENÇESİNDEN IMF’NİN KAPISINA!/10.07.2022
NATO Zirvesi Toplanırken/30.06.2022
SEÇİM YOLUNDA UKRAYNA SAVAŞI BAHANE EK BÜTÇE ŞAHANE/24.06.2022
ENFLASYON DA BÜTÇE DE FEVKALADENİN FEVKİNDE /20.06.2022
ÖDEMELER DENGESİNE BAK DIŞ GÜÇLERİ GÖR/15.06.2022
EKONOMİK BÜYÜME (2) NEREYE KADAR ? (BÜYÜMENİN NİTELİKSEL SORGULAMASI)/12.06.2022
EKONOMİK BÜYÜME (1): NE PAHASINA ?/07 Haziran 2022
“FAKİRİN CUĞARASINA”, GARİBANIN BİRASINA DOKUNMAK !/30 Mayıs 2022
SEÇİM SATHI MAİLİNDE JEOPOLİTİK RİSKLER DE, KUR DA YÜKSELİŞE GEÇTİ/29.05.2022
KONUTTA ÜÇ MÜJDELİ HABER (2) ALTERNATİF BİR KONUT POLİTİKASI NASIL OLMALI ?/22.05.2022
KONUT FİYATLARI VE SURİYELİ SIĞINMACILAR /11.05.2022
EMEK, BARIŞ VE DEMOKRASİ MÜCADELESİ BİR BÜTÜNDÜR / 05.05.2022
UKRAYNA SAVAŞI, GIDA ENFLASYONU, ARTAN YAŞAM MALİYETLERİ VE KAPIDAKİ AÇLIK/17.04.2022
YENİ EKONOMİK MODEL BAŞLAMADAN BİTTİ / 12.04.2022
UKRAYNA SAVAŞI, DÜNYA EKONOMİSİ VE BARIŞ GÖRÜŞMELERİ /03.04.2022
BÜTÇEMİZ HAZİNEMİZ MÜSAİT AMA SİZİN İÇİN DEĞİL /23.03.2022
AYNI GEMİDE DEĞİLİZ / 14 Mart 2022
KAPİTALİZM BİRLEŞTİRİCİ DEĞİL PARÇALAYICIDIR, BÜTÜNLEYİCİ DEĞİL BÖLÜCÜDÜR !/6 Mart 2022
ANADİL, DOĞRUDAN DEMOKRASİ, EKOLOJİ VE EMEK MÜCADELESİ / 21.02.2022
Halkın Beslenme ve Isınma Arasındaki Zor Seçimi / 09.02.2022
TÜRKİYE EKONOMİSİ DÜNYANIN GERİ KALANINDAN NEGATİF AYRIŞMAYA DEVAM EDİYOR !/ 28.01.2022
ENFLASYON YERLİ Mİ GEÇİCİ Mİ YÖNETİM HATASI MI ? /24.01.2022
ENFLASYONU DÜŞÜREMEDİK YERİNE İHRACAT VERELİM/ 11.01.2022
2021’DE EKONOMİK TABLO /10.01.2022
TÜRKİYE EKONOMİSİ DÜNYADA İLK 10’A GİREBİLİR Mİ ?, GİRMELİ Mİ ? /03.01.2022
NASS, FED DERKEN ‘ÖRTÜLÜ’ FAİZ ARTTIRIMI GELDİ!/ 23.12.2021
KUR KORUMALI MEVDUAT VE ÖRTÜLÜ FAİZ ARTTIRIMI ÜZERİNE/ 22.12.2021
TÜRKİYE EKONOMİSİ FİNANSAL KRİZDEN ÖNCEKİ SON DURAKTA / 17.12.2021
HOŞ OLMAYAN İKTİDAR ARİTMETİĞİ HALK ENFLASYON VE KUR ALTINDA EZİLİRKEN EKONOMİYİ BÜYÜTMEK/ 04.12.2021
SON FAİZ İNDİRİMİNİN NEDENLERİ VE OLASI SONUÇLARI./ 21.11.2021
DEMOKRATİK KATILIMCI BİR HALK BÜTÇESİNE İHTİYACIMIZ VAR./15.12.2021
KÜRESEL İKLİM FİNANSMANI İKLİM YIKIMINI DURDURABİLİR Mİ ?/ 08.11.2021
İKLİM YIKIMI İLE MÜCADELE COP 26 TOPLANTILARINA SIĞMAZ (1) “NET SIFIR” EMİSYON DEĞİL, GERÇEK SIFIR; EMİSYON GEREKİYOR !/01.11.2021
PROF. DURMUŞ YENİ BİR SAVAŞA GİRMEK YANGINA KÖRÜKLE GİTMEKTİR/ 24.10.2021
DEVLET-SERMAYE SINIFI İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA TÜSİAD’IN YAPTIĞI ÇIKIŞ /21.10.2021
VERGİDE EKLEKTİK POPÜLİZM (MIZRAK ÇUVALA SIĞMIYOR)/ 17.10.2021
İKLİM GÖÇMENLERİ (İKLİM KRİZİ, GÖÇ VE SIĞINMACI İLİŞKİSİ-2)/10.10.2021
“SINIR / GÖÇ SANAYİ KARMASI” SIĞINMACILARIN ACILARINDAN KAR DEVŞİRİYOR (İKLİM KRİZİ, GÖÇ VE SIĞINMACI İLİŞKİSİ) 1/26.09.2021
EMPERYALİZM VE EYLÜL ASKERİ DARBELERİ : 11 EYLÜL 1973 ŞİLİ VE 12 EYLÜL 1980 TÜRKİYE/11.09.2021
ORTA VADELİ PROGRAM: ORTAYA VASAT PROPAGANDA BELGESİ/ 09.09.2021
DÜNYA BARIŞ GÜNÜ’NDE YÜKSELEN MİLİTARİZM VE ASKERİ HARCAMALAR (İKLİM KRİZİ-MİLİTARİZM İLİŞKİSİ-1)-1) /01.09.2021
İKLİM KRİZİ GELİR EŞİTSİZLİĞİ İLİŞKİSİ /22.08.2021
İKLİM KRİZİ ARTIK BEKLENENDEN ÇOK DAHA YAKIN ! 15.08.2021
ACİLEN ÇÖZMEMİZ GEREKEN 5 TEMEL SORUN /08.08.2021
DENİZE DÜŞEN YILANA SARILIR”DA…/ 01.08.2021
AŞILAMADAKİ SORUN: HALK MI MESAFELİ, İKTİDAR MI YETERİNCE GAYRETLİ DEĞİL ? /30.07.2021
PARANIN İZİNİ SÜR, YOLSUZLUKLARI GÖR! / 19.07.2021
DEMOKRASİYİ SAVUNMAK, KAMUSAL HİZMETLERİ VE KESK’İ SAVUNMAKTIR./ 27.06.2021
KAMU MALİYESİ RAPORU VE BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ BÜTÇEDEKİ ADALETSİZLİKLERİ TESCİL EDİYOR!/23.06.2021
İLK GÜNAHI KİM İŞLEDİ ? / 13.06.2021
YOUTUBE YAYINI : KARANTİNA TV SALYADAN KURAKLIĞA İKLİM YIKIMI VE TÜRKİYE EKONOMİSİ/07.06.2021
BİRİ BÜYÜDÜ, BİRİ KÜÇÜLDÜ BİRİ YENİDEN BULUNDU./06.06.2021
KOLOMBİYA’DA VERGİ İSYANININ ORTAYA ÇIKARDIĞI GERÇEKLER./30.05.2021
YOUTUBE YAYINI: KARANTİNA TV MAFYANIN İKTİSADI, EKONOMİNİN MAFYASI
CARİ AÇIĞA DAYALI BÜYÜMEYE DEVAM / DIŞ BORÇ STOKU VE HEBA EDİLEN 18 YIL (3)/23.05.2021
ÖNCE SOSYAL ADALET /20.05.2021
CARİ AÇIĞA DAYALI BÜYÜMEYE DEVAM / PORTFÖY YATIRIMLARI PARADOKSU (2)/17.05.2021
YOUTUBE YAYINI: KARANTİNA TV: EKONOMİNİN VE YÖNETİMİN PERFORMANSI
CARİ AÇIĞA DAYALI BÜYÜMEYE DEVAM / DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI KURUDU (1)/09.05.2021
GAZETE DUVAR RÖPORTAJI PROF. DR. MUSTAFA DURMUŞ: “KAYNAK OLMADIĞINDAN DEĞİL NİYET OLMADIĞINDAN HALKA DESTEK VERİLMİYOR.”/02.05.2021
SALGINDA 1 MAYIS: RÜYAYI GERÇEĞE DÖNÜŞTÜRMEK HALA MÜMKÜN !/02.05.2021
YOUTUBE YAYINI: KARANTİNA TV BİZ DURURSAK HAYAT DURUR !: SALGIN KOŞULLARINDA İŞÇİ SINIFI /26.04.2021
İNKAR KRİZ GERÇEĞİNİ ORTADAN KALDIRMAYA YETMİYOR/26.04.2021
GELİR DESTEKLİ BİR AYLIK TAM KAPANMA: HEM SAĞLIĞIMIZI, HEM DE EKONOMİYİ KORUMAK İÇİN/18.04.2021
YOUTUBE YAYINI: KARANTİNA TV “COVID SIRASINDA ve SONRASINDA EMEK DÜNYASI”/12.04.2021
DEVLET BÜYÜRKEN KAMUSALLIK HIZLA TASFİYE EDİLİYOR /11.04.2021
“GÜVEN”, “İSTİKRAR” VE “ŞAHLANAN” TÜRKİYE EKONOMİSİNİN TEKNOLOJİ VE SANAYİ TEMELİ/04.04.2021
SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞI STRATEJİSİNE DEVAM /25.03.2021
İKTİDAR BLOĞUNUN STRATEJİSİ ÜZERİNE/24.03.2021
YOLSUZLUK ALGISI ENDEKSİNDE 15 PUANLIK KÖTÜLEŞME/22.03.2021
REFORM ALGISINA DEĞİL KÖKLÜ İLERİCİ BİR DEĞİŞİME İHTİYACIMIZ VAR/14.03.2021
COVİD 19 SALGINININ İKİNCİ YARISINDA TÜRKİYE EKONOMİSİ: GERÇEKLER VE ALGI YÖNETİMİ/07.03.2021
“TEMEL GELİR GÜVENCESİ” ZAMANI / 03.03.2021
COVİD-19 SALGINININ İKİNCİ YARISINDA DÜNYA: DÜNYA EKONOMİSİNE İLİŞKİN ÖNGÖRÜLER.
KAPİTALİZM VE SPEKÜLASYON: TESLA, ELON MUSK VE BİTCOİN
HALK VERGİ YÜKÜ ALTINDA EZİLİYOR, VERGİ REKORTMENLERİ İSİMLERİNİ GİZLİYOR!- SERVET VERGİSİ NEDEN VE NASIL ALINMALI ? (8)/07.02.2021
SERVETİ NEDEN VE NASIL VERGİLENDİRMELİYİZ ?(6. Bölüm) – ZENGİNLERİ VERGİLENDİRMEK İÇİN SOMUT NEDENLER ?/03.02.2021
SERVETİ NEDEN VE NASIL VERGİLENDİRMELİYİZ? (4. BÖLÜM) – MADALYONUN İKİ YÜZÜ: ZENGİNLİK VE YOKSULLUK/17.01.2021
SERVETİ NASIL VE NEDEN VERGİLENDİRMELİYİZ ? (3.BÖLÜM) – EŞİTSİZLİKLER ARTIYOR VE MÜDAHALE GEREKİYOR/03.02.2021
SERVETİ NEDEN VE NASIL VERGİLENDİRMELİYİZ? (2.BÖLÜM): COVİD 19 VE KAMU GELİRİ İHTİYACI/01.02.2021
SERVETİ NASIL VE NEDEN VERGİLENDİRMELİYİZ ? BİRİNCİ BÖLÜM/03.01.2021