YazıPortal Resmi İnternet Sayfasıdır
İlişkili içerikler
Ümit ÖZDEMİR / 13.09.2022
Yazar Suat Derviş edebiyat çevrelerinde Fosforlu Cevriye yapıtı dışında pek de bilinmeyen, bir yazardı. Nazım’ın o’na ithafen yazdığı şiir üzerinden tanınan ancak bunun haricinde sayısız türde yazı üreten bir sanatçı olduğu son yıllarda yapılan deyim yerindeyse arkeolojik kazılarla gün ışığına çıktı. İthaki yayınlarından Serdar Soydan’ın gazetelerde tefrika edilen romanlarını birer ikişer bulmasıyla başlayan bu araştırma serüveni en kapsamlı verimini, Ben Yazar Suat Derviş’im sergisiyle ortaya koydu. Küratörlüğünü Eda Yiğit’in yaptığı, Sanat Kritik ev sahipliğinde düzenlenen sanatçılar Derya Ülker, Emin Çelik, Eşref Yıldırım ve Figen Aydıntaşbaş’ın katkı sunduğu bu asude sergi, yazarın hayatından kesitler sunmakla birlikte, aynı zamanda Suat Derviş’le henüz tanışmamış okurlara da bu vesileyle tanışma imkanı sağlıyor. Yazı hayatına çok erken denilebilecek bir yaşta başlayan Suat Derviş, ilk romanlarını Batı edebiyatı kökenli eğitiminin etkisiyle kaleme aldı. Bu romanlarında öne çıkan grotesk etki barizdir. Yazarın hayatındaki dönüm noktası olan babasının vefatıyla artık sadece yazarak hayata tutunmaya çalışan, mecburiyetlerin inkar edilemez etkisiyle profesyonel yazarlığa geçmesine sebep olduğu bir evreydi.
Birçok konuda (kadın modası, feminizm, günlük bakım, kadın sorunu) yazılar kaleme alan Suat Derviş, yazarlık mesleğini olgunlaştırdığı gazetecilikle yeni bir boyuta taşıdı. Yine İthaki etiketiyle çıkan Çöken İstanbul’daki röportaj serileri, halkçı bir aydının yoksulluk ve sefalet girdabında hayatta kalmaya çalışan İstanbulluların seslerini gazete sayfalarında duyurmaya çalıştığı, buradan hareketle toplumcu gerçekçi edebiyata ilk katkılarını sunacağı yeni bir arayışa yönelmesine neden oldu. Tan Gazetesi’nde yayınlanan bu röportaj serileri İstanbul’un Bir Gecesi ve Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır gibi iki esere ilham kaynağı oldu. Sovyetler Birliği’ne yaptığı gezide şahit olduğu eşitlik ve özgürlük havası, yazarlığının sonraki döneminde hangi mecrada ilerleyeceğine karar vermesine neden olur. Komünist Suat Derviş işçi haklarını, sosyal güvenlik kurumlarının yetersizliğini bunların işçi sağlığına etkilerini tartışmaya açtığı yazılarıyla emekçi halkın hayatını doğrudan ilgilendiren konuların tarafı oldu. Haydarpaşa Numune Hastanesi’nin bu yoğun yazı uğraşısı sonucu inşa edildiği gerçeğini özellike vurgulamalıyız. Suat Derviş TKP’li Reşat Fuat Baraner ile yaptığı evlilik ve Yeni Edebiyat dergisinde kaleme aldığı yazılar ve Faris Erkman ile birlikte kaleme aldığı anti faşist bildiri kitabı “Niçin Sovyetler Birliği’nin Dostuyum ?” adlı eserleri nedeniyle takibata maruz kalır. Gebe olan Derviş tutukluluğu sırasında bebeğini kaybeder…
Suat Derviş Türkiye sol edebiyatında halkçı, emekçi sınıflardan yana tutumunu yaşamının geri kalanında da devam ettirdi. Kurduğu Devrimci Kadınlar Derneği ile sol-sosyalist mücadeleye katkı sunmaya çalıştı. Ömrünün son yıllarında devrimci öğrenci hareketlerine desteğini ve ihtimamını esirgemeyen Derviş, siyasi tavrı nedeniyle Türkiyeli okura geç tanıştırılan bir yazar. Sergi ve İthaki Yayınlarının bu emeği bu yüzden çok anlamlı. Sergi 1-30 Eylül tarihleri arasında Beyoğlu Avrupa Pasajı’nda görülebilir. Yazarın kitaplarını edinmek isteyen okurlar için bir de stand kurulduğunu belirtelim.
Yazıyı Suat Derviş’in bütün hayatını özetleyen kendi sözleriyle bitirelim:
“Kadın olmaktan utanmıyorum, yazar olmakla da iftihar ediyorum. O ünvan benim yegane servetim, biricik iftiharım ve ekmeğimdir”.
Sanat Kritik kapsamında İthaki Yayınları’nın desteğiyle yapılan “Ölümünün 50 Yılında Suat Derviş Sempozyumu”nun “Suat Derviş’te Aşk ve Annelik” başlıklı ilk oturumun kaydıdır. (Link Sanat Kritik Youtube sayfasından alınmıştır)
Sempozyum konuşmacıları: Fatmagül Berktay, Bengi Düşgör, İrem Erdem Atak
Sanat Kritik kapsamında İthaki Yayınları’nın desteğiyle yapılan “Ölümünün 50 Yılında Suat Derviş Sempozyumu”nun “Suat Derviş ve Polisiye” başlıklı ikinci oturumun kaydıdır. Konuşmacılar: Serdar Soydan, Banu Öztürk, Didem Ardalı Büyükarman, Seval Şahin (Link Sanat Kritik Youtube sayfasından alınmıştır)
