YazıPortal Resmi İnternet Sayfasıdır
İlişkili içerikler
Alnında Mavi Kuşlar, 1 Mayıs 1977 katliamından sonra bir grup aydın çevresinden dönemin siyasal çelişkilerini, çatışmalarını anlatan bir roman. Aysel Özakın’ın yapıtının başkahramanı amatör şair Armağan, kimliğini arayan bir kadın karakter. Armağan’ı bu arayışa yönelten ailesinin üzerinde kurduğu geleneksel yargılardan beslenen baskıcı-otoriter kültürdür. Armağan bu otoriter yapıyla başlattığı kimliğini bulma mücadelesi, zorunlu bir biçimde evden ayrılmasına ve İstanbul’un yolunu tutmasına neden olur. Armağan’ın bu geçiş süreci, Türkiye’nin egemen sınıf ittifakı tarafından içine sokulduğu iç savaş süreciyle beraber yürür. 1 Mayıs 1977 katliamının hemen ardından girilen bu süreçte korku iklimi ve bu iklime direnen ilerici sosyalist birey ve grupların ruh hallerinin çözümlemesi romanın ana izleğini oluşturur.
Benzer baskı ortamını yaşayan ve edebiyat öğretmeni sayesinde yaşadığı aydınlanmanın etkisiyle ilerici fikirlere gönül düşüren Ömer karakteri, kız kardeşi Armağan gibi büyük şehre kısa süreliğine göç ederek baskıdan kurtulmayı, kişiliğini oluşturan solcu-ilerici fikirleri bir büyük şehir kalabalığında yaşamak isteyen bir roman karakteri olarak temayüz eder. Bu arayışta elbette sermayenin en yoğun biçimde şehirlere yığılmasının, sermaye ile emek arasındaki çatışmanın bütün biçimleriyle (sınıf ve kitle sendikacılığı, siyasi sosyalist örgütler) payı büyüktür. Deyim yerindeyse bu çelişkilerin en yoğun yaşandığı kent olan İstanbul, çevresindeki ilerici gençleri bir mıknatısın toz parçalarını çekmesi gibi kendisine çeker.
Ömer, hayalini kurduğu hayatla yaşadığı gerçeklik arasındaki çelişkinin etkisiyle oynamak zorunda olduğu baba ve “aile reisi” rolleri arasında bocalamaktadır. Ömer, engellemeye çabaladığı yolsuzluk ve rüşvet mekanizmasından dolayı yorgun düşmüş, sorumluluklarının esiri olmuş ve gerçek anlamda dolayımsız bir özgürlüğün tadını hiç alamamış ruh haliyle küçük burjuva seçkinciliğinin romana yansıyan karakteri olarak tasvir edilir.
Alnında Mavi Kuşlar, göç ve toplumsal değişmenin birey üzerinde yarattığı psikolojik dönüşümleri roman planında tartışmaya açarken, 1 Mayıs 1977 katliamını da arka planda okura yansıtır. Bu niteliğiyle Alnında Mavi Kuşlar, belge-roman nitelemesini hak eden bir eser.
Özakın, büyük altüst oluş yıllarında devrimle karşı devrim arasındaki kavgada en genel hatlarıyla olumlu karakterler olarak çizilen Tahir-Sevim; kimlik arayışında bir şair ve gazeteci olmaya çalışan Armağan, düşlediği filmleri geçim sıkıntısı nedeniyle çekemeyen Sinan ve O’nun kuşak çatışması yaşadığı devrimci oğlu Tan ile zengin bir karakterler galerisi sunuyor.
Aysel Özakın, yapıtında büyük kentlere yığılan, iş ve ekmek kavgasına atılan emekçi yığınlarının insan vücuduna kan pompalayan işleviyle benzerlik kurduğu kentin kalbi otogardan bakarak, göçün yakın plandan analizini sunar ve aynı zamanda göçün ve sınıf mücadelesinin yarattığı çelişkili psikolojik yansımaların izini de sürer.
Alnında Mavi Kuşlar, gerçekçi biçimi, diyaloğa dayalı anlatı yapısı ve karakterlerinin duygu dünyasını ortaya koyan bilinç akışı tekniğiyle birçok bakımdan toplumsal gerçekçi Türk edebiyatının müstesna bir örneği.
Eserin Yordam Kitap’tan çıkan edisyonu
