YazıPortal Resmi İnternet Sayfasıdır
İlişkili içerikler
İSMAİL TEKİN
12 Mart Darbesinin arka planını, gerçek nedenini anlayabilmek için 1960 – 1970 dönemini, özellikle 1965 sonrası ekonomik hedefini incelemek gerekir.
27 Mayıs Darbesi ile yeni sömürgecilik gereği çokuluslu şirketlerin yerli sermaye işbirliği /ortaklığı devlet desteğini alarak İTHAL İKAMECİ sanayileşme ülkede kendisine yatırım alanları geliştirdi. ÜRETİM – TALEP – PAZAR bulmak zorundaydı. İşbirlikçi ortaklık Kapitalist üretimi / sanayileşmeyi çeşitlendirmiş üretim artışında, büyüme ve gelişme olmuştu. Ancak asıl amacına ulaşamamıştı. Devlet Planlama Teşkilatının beş yıllık kalkınma planlarını oluşturduğu sektördeki gelişme üretim – pazar paylarına karşılık gelmiyordu. ÜRETİM – KAR – GERİ DÖNÜŞÜM kısır bir döngü oluşturuyordu. Niyet ile amaç denk düşmüyordu. 27 Mayıs darbesi bu sektörün önünü açmış olsa da feodal tarım toplum biçimi Çin seddi oluşturuyordu. Artı – değerin yarattığı zenginlik iştahı ile pazarın gerçek yüzü birbiriyle çelişiyordu.
Dünya Bankasının plan / projesi doğrultusun da İthal İkameci sanayi büyümüş pazara doymaz olmuştu. Sanayi sermayesi ve banka sermayesi bütünleşmiş finans oligarşi oluşmuştu. Finans oligarşi ekonomik ve siyasi diktasını güçlendirmek – pekiştirmek zorundaydı. Zamanın ruhu kendisinden yanaydı.
1961 Anayasasının oluşturduğu nispi demokratik ortam da mevcut hükümetlerde bu hedefleri yerine getirecek güçte değillerdi. 1961 – 1965 dönemi koalisyonlarla geçmiş kayıp yıllar olarak kabul ediliyordu.
1965 yılında kurulan Adalet Partisi hükümeti Süleyman Demirel başkanlığında ithal ikameci gelişmeye uygun düşüyor, karşılığını buluyordu. Ama; ama sı vardı. Adalet partisinin geniş oy tabanını oluşturan feoadal ağalar ve büyük çiftlik sahipleri çıkarları gereği kapitalist / sanayici gelişmeye tepki gösteriyor, direniyorlardı. Yine finans oligarşiye doğru giden kapitalizmin olmazsa olmazı olan İŞÇİ SINIFINI doğurmuş, çoğaltmıştı. İşçi sınıfı ve demokratik ittifakları da sınıf mücadelesini yükseltmiş, yoğunlaştırmıştı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği sınıfsal kökenleri gereği yönetim mücadelesi veriyorlardı. Bu olgular oligarşik diktanın hedeflerine ve amaçlarına engel idi. Ekonomik büyüme politik güç ile bütünleşmeli İKTİDAR ele geçirilmeliydi.
İşçi sınıfının ekonomik örgütü Devrimci İşçi Sendikası, siyasi temsilcisi Türkiye İşçi Partisi sol ve devrimci gençlerden oluşan Demokratik cephe gelişmişti. 1970 yılı 15 – 16 HAZİRAN işçi hareketinin örgütlülüğü, olgunluğu, büyüklüğü oligarşik yapının gözünü korkutmuştu. Demirel’in sık sık tekrarladığı 1961 Anayasa elbisesi topluma geniş gelmiştir propagandası yapılıyordu. Yine 12 Mart Darbesinin sosyal demokrat generali Muhsin BATUR’un dediği ‘sosyal uyanış ekonomik gelişmeyi aşmıştı’
Bu engeli aşmak demokratik ortamda partili hükümetlerle mümkün değildi. Reform yapılmalıydı. Ön hazırlık yapılmıştı. TOPRAK REFORM’u yapılmadan finans oligarşisinin ekonomik anlamda hedefine ulaşması olanaksızdı. Üretim – Pazar denklemi kurulmalıydı. Ekonomik yapı oligarşinin hizmetine girmeliydi. Bunun için kollar sıvanmıştı, DARBE gerekliydi.
12 Mart Muhtırasının bildirgesinde sıkça sözü edilen reform; TOPRAK REFORM’u idi. Nitekim 12 Mart Nihat ERİM hükümetinin adı REFORM HÜKÜMETİ idi. . Kamuoyuna ‘TEKNOKRAT KABİNE’ olarak sunuldu.
Sonuç: İşbirlikçi ithal ikameci kapitalist sanayi üretim biçimini geliştirmek için yapılan darbe halka, gençlik hareketine karşı verilmiş gibi gösterildi.
Not: 12 Mart hükümetinin bazı bakanlarının temsil ettikleri kurumlar yukardaki analizimizi destekler niteliktedir.
ATİLLA KARAOSMANOĞLU: Dünya Bankası Başkan Yardımcısı idi.
OSMAN OLCAY: Nato Genel Sekreteri idi
ÖZER DERBİL: Oyak Yönetim Kurulu üyesi idi
NAİM TALU: Merkez bankası Yönetim Kurulu Üyesi, Akbank Üst Düzey Yöneticisi İdi
DOĞAN KİTAPLI: Ziraat Bankası Baş Müfettişi idi
SAİT NACİ ERGİN: Yapı Kredi Bankası Üst Düzey Yöneticisi idi.
